Szczątki ostatniego króla Rzeczypospolitej Stanisława Augusta Poniatowskiego spoczywają w białoruskim Wołczynie?

Dzennikarz z Grodno Andrzej Pisalnik na stronach wydania „Rzeczpospolita” opublikował ciekawy artykuł Tajemnica królewskiego grobu.

Zgodnie z opinią mieszkająca w leżącej tuż przy polskiej granicy wsi Wołczyn (rejon kamieniecki obwodu brzeskiego) Haliny Kaczanowskiej Szczątki ostatniego króla Rzeczypospolitej Stanisława Augusta Poniatowskiego spoczywają w białoruskim Wołczynie.

Pani Halina już osiem lat zajmuje się stworzeniem w rodzimym Wołczynie muzeum krajoznawczego. Ma powstać w budynku plebanii przy kościele Św. Trójcy, w którym w 1938 roku spoczęły przewiezione z petersburskiego kościoła św. Katarzyny szczątki ostatniego polskiego króla. W powojennej radzieckiej Białorusi zniknęły, by pod koniec lat 80. zostać odnalezione, a potem przewiezione do Warszawy. Tak się przynajmniej do tej pory wydawało.

Polacy nie chcieli pochować Stanisława Augusta na Wawelu, niech więc zostanie w Wołczynie –  tłumaczy Halina Kaczanowska swoją niechęć do rozmowy z polskim dziennikarzem. Gdy w 1938 roku władze radzieckie przekazały Polsce trumnę Stanisława Augusta, rząd Rzeczpospolitej nie chciał uhonorować go pogrzebem państwowym, oskarżając monarchę o przyczynienie się do rozbiorów. Trumnę złożono więc w Wołczynie.

O królu urodzonym, jak twierdzi, w miejscu, gdzie stoi dom jej matki i ona sama się urodziła, pani Halina może opowiadać godzinami. – To jedyny król, który urodził się na Białorusi i tutaj spoczął – podkreśla. Ma żal do władz białoruskich, że nie chcą wykorzystać tej okoliczności do popularyzacji Wołczyna jako miejsca pochówku ostatniego polskiego monarchy i wielkiego księcia Litwy.

Według pani Haliny dla Białorusinów, uświadamiających sobie znaczenie Wielkiego Księstwa Litewskiego, jako dawnej formy białoruskiej państwowości, postać Stanisława Augusta jest niezwykle ważna.

– To może nie spodobać się Polakom, ale jestem przekonana, że nie należy zabierać zwłok Poniatowskiego z Wołczyna. Niech tu spoczywają i dusza króla wreszcie się uspokoi  – mówi, podkreślając, że jako osoba wierząca jest przeciwna staraniom odnalezienia zwłok króla, który miał już trzy pogrzeby (w 1798 r. w Petersburgu, w 1938 r. w Wołczynie, w 1995 r. w Warszawie – przyp. red.).

O tym, że zwłoki Stanisława Augusta wciąż są pochowane w Wołczynie, a nie – jak się oficjalnie uważa –  w warszawskiej archikatedrze, na Białorusi zrobiło się ostatnio głośno po reportażu opozycyjnej rozgłośni Europejskie Radio dla Białorusi (Euroradio).  Euroradio, powołując się na białoruskiego krajoznawcę Uładzimira Bahdanaua, rozpowszechniło informację, iż „ostatni polski król wciąż jest pochowany na Białorusi”.

Ostatni oficjalny pogrzeb Stanisława Augusta odbył się w warszawskiej archikatedrze św. Jana 14 lutego 1995 roku. Szczątki króla odnalazł jeszcze w 1987 roku w Wołczynie Aleksander Milinkiewicz, dziś znany opozycyjny białoruski polityk, a wówczas docent uniwersytetu w Grodnie.

– Wraz z przyjaciółmi znaleźliśmy fragmenty królewskich szat i obuwia  – wspomina Milinkiewicz wyprawę sprzed 25 lat w rozmowie z „Rz”. Tłumaczy, iż krypta w wołczyńskim kościele i trumna króla były bardzo zniszczone, więc nie było szans na odnalezienie ciała, które, jak oficjalnie uznano, spróchniało doszczętnie. Za odnalezienie szczątków ostatniego polskiego króla Milinkiewicza  i jego towarzyszy nagrodzono odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej.